Toen Amsterdam overstapte op aardgas: "aan de burgerij"

Tussen ca. 1830 (!) en 1965 werd in Amsterdam en de meeste andere steden een gasnet aangelegd. Aanvankelijk alleen voor verlichting, later gingen velen er ook mee koken en verwarmen. Door de gietijzeren buizen ging Stadsgas, geproduceerd in gemeentelijke gasfabrieken (zoals in Amsterdam de Wester-, Ooster- en Zuidergasfabrieken). In een in de 19e eeuw ontwikkeld procedé werd stoom over hete kolen geleid. De samenstelling van het resulterende stadsgas was ongeveer: 51% waterstof, 21% methaan, 15% stikstof, 9% koolmonoxide en kleine hoeveelheden kooldioxide, hogere koolwaterstoffen en zuurstof. Ofwel eigenlijk werd in Nederland al vanaf 1830 een waterstofnetwerk aangelegd!
Meer hierover in het prachtige boek van G.P. Zahn Jr. uit 1911, hier de pdf.

In de jaren '60 werd vanaf Slochteren een buizennet naar alle steden aangelegd, voortaan werden de huizen van aardgas voorzien. Dat heeft echter een volstrekt andere samenstelling met vooral methaan - ofwel het brandt veel heter. Het betekende dat alle kookstellen, ovens en kachels aangepast of vervangen moesten worden. Een mega-operatie die echter in slechts korte tijd werd voltooid. Sven Ringelberg schreef er een mooi boek over:  "De Nederlandse aardgastransitie Lessen voor de energietransitie van de 21ste eeuw" 

Amsterdam: huis aan huis informatieboek

In Amsterdam verspreidde het Gemeentelijk Energie Bedrijf GEB huis aan huis een fraai informatieboekje. Natuurlijk met een inleiding van de burgemeester, onder de aanhef: "aan de burgerij". Ook opvallend: de vele pagina's met bedrijven waar die burgerij met hun apparaten ter ombouw (of nieuw koop) terecht kon. Ik heb het boekje even omgezet in een pdf en die staat hier.

Bomensterfte

Het veel hogere aandeel methaan, de daardoor grotere gas'droogte' én de veel hogere druk zorgden al snel voor onverwachte problemen. De afdichting van de verbindingen tussen de bestaande gietijzeren buizen droogde iuit en daardoor lekte er bijna puur methaan de bodem in. Mee door een bacteriële interventie werd daardoor de grond ongezond voor bomen en die gingen dan ook massaal dood. In bijvoorbeeld Zwolle stierven 3031 van de 10037 straatbomen. Het hele verhaal over ontdekking, onderzoek en oplossingen staat hier.

VvE's en aardgas

Hoe verging het de Amsterdamse VvE's bij de introductie van het aardgas? Dat antwoord is simpel - er waren in die jaren minder dan 100 VvE's in de stad. Mogelijk wel al een aantal Coöperatieve Flatverenigingen e.d. Vrijwel alle huidige ca. 23.000 Amsterdamse VvE's met woningen zijn van na de jaren '60.